Koło pasjonatów biologiiLiceum - wiadomościZ życia szkoły 2018/2019

Dzisiaj, tj. 29.10.2018, członkowie Koło Pasjonatów Biologii wraz z zainteresowanymi licealistami  z 1 klasy biol-chem, skorzystali z zaproszenia na wykład dr Anny Woziwodzkiej pt.: „Dieta a nowotwory”. Zaproszenie związane jest z realizacją podjętej przez nas współpracy z Laboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni w ramach projektu ”InovaBio”.  Jesteśmy już stałym gościem w części wykładowej projektu, a skierowanej do zainteresowanej młodzieży ze szkół z Gdyni.
ppnt 2018-1
Na wykładzie dowiedzieliśmy się, że tylko ok.5-10% to nowotwory „dziedziczne”. Związane z odziedziczeniem zmutowanych genów wskazujących na skłonność lub będących wprost realnym zagrożeniem zachorowania na chorobę nowotworową.
ppnt 2018-3Pozostałe ponad 90 % zachorowani na nowotwory to skutek czynników środowiskowych. Autorka wskazała, że 30-35% zachorowań to skutek diety. Dotyczy to zarówno złego odżywiania w rozumieniu dostarczania w nadmiarze związków o potencjale kancerogennym jak i niedostarczanie związków o działaniu przeciwdziałającym nowotworzeniu.  Do pierwszej grupy należy zaliczyć np. nitozaminy (konserwanty) , wielopierścieniowe związki aromatyczne pochodne benzopirenu, dioksyny i in.  (efekt niedokładnego spalania tłuszczów– grill, wędzarnie) czy akryloamid –efekt obróbki termicznej skrobi  (chipsy, frytki). Druga grupa to witaminy, wszelkiego rodzaju „zmiatacze wolnych rodników” i związki uczynniające enzymatykę oraz przeciwdziałające adduktom i interkalacjom w DNA.
Kolejne czynniki ryzyka i sprawcy powstawania nowotworów to: palenie papierosów i wdychanie dymu tytoniowego (bierni palacze) – 25-30%, nadwaga – 15-20%, alkohol- 5-6%, infekcje 15-20% i nikły procent inne czynniki.
Karcynogeneza też kancerogeneza lub nowotworzenie – zmiany prowadzące do powstania nowotworu. Wieloetapowy proces zachodzący na poziomie DNA komórki. Można wyodrębnić trzy etapy: inicjację, promocję i progresję.  ppnt 2018-2
Inicjacja – pojawia się pojedyncza mutacja DNA. normalnie mutacje takie są rozpoznawane i naprawiane lub  jeśli jest to niemożliwe komórka zostaje stymulowana do popełnia „zaprogramowanego samobójstwa” wchodząc na szlak apoptozy. Jeśli jednak błąd pozostanie niezauważony przez systemy kontrolujące stan DNA, komórka będzie żyła i „rozwijała się” dalej. Za zainicjowane uważa się komórki, w których zaszła, i przetrwała, mutacja w obrębie genów krytycznych odpowiadających za kontrolę cyklu życiowego, np. genów regulatorowych, supresorowych czy protoonkogenów.
Promocja – etap związany z aktywacją onkogenów oraz stymulacja do wzmożonego wzrostu i namnażania zmutowanych komórek. Równolegle zachodzą w nich dalsze naprawiane mutacje. Szczególnie niebezpieczne są zmiany w genach odpowiadających za apoptozę i za hamowanie podziałów komórki (np. gen p53). Uszkodzenie właśnie tych rejonów DNA prowadzi do rozwoju nowotworu (guz). 
Proliferacjajedna z cech organizmów żywych wyrażona zdolnością rozmnażania się komórek. Proliferacja zdrowych komórek kontrolowana jest zwykle przez stymulujące lub hamujące sygnały płynące z innych komórek w powiązaniu z wewnętrznym programem podziałów komórki[. Niekontrolowane jednak podziały komórek, wymykające się zewnętrznej i wewnętrznej kontroli cyklu komórkowego prowadzą zwykle do nieograniczonej proliferacji i procesów nowotworowych.  Często wynika to z mutacji DNA w obszarach kodujących geny istotne dla mechanizmów kontroli cyklu komórkowego. 
ppnt 2018-4
Autorka podsumowując zwróciła uwagę, że dieta (nasz sposób odżywiania) jest bezpośrednio powiązana zarówno z zagrożeniem zachorowania (w tym na nowotwory)  jak i z szansą na zdrowe i długie życie. Wskazała na piramidę zdrowego żywienia, dodając u jej podstawy (w stosunku do standardowych prezentacji takich układów proporcji) wodę, którą powinniśmy doceniać w naszym sposobie odżywiania i pić w dużych ilościach!
Uważaj co jesz !!!
Warto pomyśleć o zdrowiu, bo ……
w zdrowym ciele zdrowy duch !!!